ΜΡΔ

Επιτροπές & Ημερήσια Διάταξη

Ύπατος Αρμοστής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

Ο Ύπατος Αρμοστής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου δημιουργήθηκε το 1993 με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης και κατέχει τη θέση βοηθού Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ. Η εκλογή του γίνεται από τη Γενική Συνέλευση μετά από πρόταση του Γενικού Γραμματέα για τέσσερα χρόνια.

Ο Ύπατος Αρμοστής πρέπει να διαθέτει υψηλό ήθος και ακεραιότητα και να είναι εμπειρογνώμονας τόσο στον τομέα των δικαιωμάτων του ανθρώπου, όσο και στην κατανόηση των διαφόρων πολιτισμών και πολιτιστικών χαρακτηριστικών της παγκόσμιας κοινότητας. Έχει ευθύνη για όλες τις δραστηριότητες του ΟΗΕ στον τομέα των δικαιωμάτων του ανθρώπου, υπό την καθοδήγηση και διεύθυνση του Γενικού Γραμματέα. Στο έργο του περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, η προαγωγή της προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου σε όλον τον κόσμο, η διεθνής συνεργασία για τα δικαιώματα του ανθρώπου, η ενθάρρυνση και ο συντονισμός του Συστήματος του ΟΗΕ για τη δράση στον τομέα των δικαιωμάτων του ανθρώπου, η υποστήριξη των οργάνων που ασχολούνται με τα δικαιώματα του ανθρώπου και των μηχανισμών που προβλέπονται από διεθνείς συμβάσεις. Ο Ύπατος Αρμοστής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου αποτελεί το σημείο αναφοράς για τα δικαιώματα του ανθρώπου στο Σύστημα του ΟΗΕ.

Το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (OHCHR) εργάζεται για να προσφέρει την καλύτερη δυνατή τεχνογνωσία και υποστήριξη στους διάφορους μηχανισμούς προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου του Συστήματος του ΟΗΕ: Από τη μία, τα όργανα που προβλέπονται ή θεμελιώνονται στον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ, συμπεριλαμβανομένου του Συμβουλίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Από την άλλη τα όργανα που έχουν συσταθεί στο πλαίσιο των διεθνών συμβάσεων προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

Η Επιτροπή Ατομικών και Πολιτικών Δικαιωμάτων, γνωστή ως «Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου» είναι το αρμόδιο όργανο ελέγχου της εφαρμογής των διατάξεων του Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα του ΟΗΕ που υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1966.  Το Σύμφωνο του ΟΗΕ για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, μαζί με τα δύο Προαιρετικά του Πρωτόκολλα, αποτελεί τη σημαντικότερη διεθνή πράξη προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου παγκοσμίως. Κυρώθηκε από το Ελληνικό Κοινοβούλιο (Ν. 2462/1997, ΦΕΚ Α’ 25) και συνιστά νόμο του Ελληνικού Κράτους, που υπερισχύει από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου, σύμφωνα με το άρθρο 28 (παράγραφος 1) του Συντάγματος.

Η Επιτροπή προβλέπεται στο άρθρο 28 του Συμφώνου και άρχισε τη λειτουργία της το 1977. Αποτελείται από 18 μέλη. Στο πλαίσιο της Επιτροπής λειτουργούν τρεις διαδικασίες ελέγχου εφαρμογής του Συμφώνου: α) η εξέταση εκθέσεων που υποβάλλουν τα κράτη μέρη του Συμφώνου, β) οι διακρατικές αναφορές και γ) οι ατομικές αναφορές. Η Επιτροπή επιτελεί ένα ακόμη σημαντικό έργο, αυτό της υιοθέτησης Γενικών Σχολίων, με τα οποία προβαίνει σε ερμηνεία των διατάξεων του Συμφώνου και διατυπώνει απόψεις για ζητήματα γενικού ενδιαφέροντος. Τα Γενικά Σχόλια υιοθετούνται από την Επιτροπή με συναίνεση.

Ημερήσια Διάταξη

  1. Το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης
  2. Το δικαίωμα στην ελευθερία σκέψης, συνείδησης & θρησκείας
  3. Ισότητα δικαιωμάτων ανδρών και γυναικών (διαδικτυακά)

Επιτροπή Οικονομικών, Κοινωνικών και Πολιτιστικών Δικαιωμάτων

Η Επιτροπή Οικονομικών, Κοινωνικών και Πολιτιστικών Δικαιωμάτων είναι το αρμόδιο όργανο ελέγχου της εφαρμογής των διατάξεων του Συμφώνου για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα του ΟΗΕ που υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1966.  Μαζί με το Σύμφωνο του ΟΗΕ για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα και τα προαιρετικά τους Πρωτόκολλα, αποτελούν τις σημαντικότερες διεθνείς πράξεις προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου παγκοσμίως. Κυρώθηκε από το Ελληνικό Κοινοβούλιο (Ν. 1532/1985, ΦΕΚ Α’ 43) και συνιστά νόμο του Ελληνικού Κράτους, που υπερισχύει από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου, σύμφωνα με το άρθρο 28 (παράγραφος 1) του Συντάγματος. Επιπλέον, η υιοθέτηση του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου στο Σύμφωνο το 2008, άνοιξε το δρόμο για τη δυνατότητα ατομικής και διακρατικής αναφοράς σχετικά με παραβιάσεις των διατάξεων του Συμφώνου. Το Προαιρετικό Πρωτόκολλο τέθηκε σε ισχύ το 2013. Η Ελλάδα έχει κυρώσει το Προαιρετικό Πρωτόκολλο.

Η Επιτροπή δεν προβλέπεται στο Σύμφωνο, αλλά συγκροτήθηκε με απόφαση του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου του ΟΗΕ το 1985. Αποτελείται από 18 μέλη. Στο πλαίσιο της Επιτροπής λειτουργούν τρεις διαδικασίες ελέγχου εφαρμογής του Συμφώνου: α) η εξέταση εκθέσεων που υποβάλλουν τα κράτη μέρη του Συμφώνου, β) οι διακρατικές αναφορές, γ) οι ατομικές αναφορές και δ) η διαδικασία έρευνας για συστηματικές παραβιάσεις των διατάξεων του Συμφώνου. Η Επιτροπή επιτελεί ένα ακόμη σημαντικό έργο, αυτό της υιοθέτησης Γενικών Σχολίων, με τα οποία προβαίνει σε ερμηνεία των διατάξεων του Συμφώνου και διατυπώνει απόψεις για ζητήματα γενικού ενδιαφέροντος. Τα Γενικά Σχόλια υιοθετούνται από την Επιτροπή με συναίνεση.

Ημερήσια Διάταξη

  1. Το δικαίωμα στη σωματική και ψυχική υγεία
  2. Η προστασία της οικογένειας
  3. Το δικαίωμα στην εργασία

Επιτροπή για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων

Η Επιτροπή για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων αποτελεί την καρδιά του μηχανισμού ελέγχου της εφαρμογής της Σύμβασης για την Εξάλειψη κάθε μορφής Φυλετικών Διακρίσεων που υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1965. Η Ελλάδα κύρωσε τη Σύμβαση με το Ν.Δ. 494/1970 (ΦΕΚ Α’ 77/3.4.1970), η οποία συνιστά νόμο του Ελληνικού Κράτους, που υπερισχύει από κάθε άλλη αντίθετη διάταξη νόμου, σύμφωνα με το άρθρο 28 (παράγραφος 1) του Συντάγματος.

Αποτελείται από 18 μέλη και είναι επιφορτισμένη με το καθήκον της εξέτασης των εκθέσεων των συμβαλλομένων κρατών, των διακρατικών και των ατομικών αναφορών. Επιπλέον, η Επιτροπή εκδίδει Γενικές Συστάσεις προς τα συμβαλλόμενα κράτη σχετικά με την εφαρμογή της Σύμβασης, ενώ οργανώνει συχνά και θεματικές συζητήσεις σε ζητήματα φυλετικών διακρίσεων.

Ημερήσια Διάταξη

  1. Απαγόρευση των φυλετικών διακρίσεων
  2. Απαγόρευση φυλετικής προπαγάνδας και ρητορικής μίσους

Επιτροπή για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων σε βάρος των Γυναικών

Η Επιτροπή για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων σε βάρος των Γυναικών προβλέπεται στη Σύμβαση για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων σε βάρος των Γυναικών που υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1979. Η Ελλάδα κύρωσε τη Σύμβαση με τον Ν. 1342/1983 (ΦΕΚ Α’ 39/1.4.1983). Επιπλέον, η υιοθέτηση του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου στη Σύμβαση το 1999 άνοιξε το δρόμο για τη δυνατότητα ατομικής αναφοράς για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών. Η Ελλάδα κύρωσε το Προαιρετικό Πρωτόκολλο με τον Ν. 2952/2001 (ΦΕΚ Α’ 248/22.10.2001).

Η Επιτροπή αποτελείται από 23 μέλη και είναι υπεύθυνη για την εξέταση των εκθέσεων που υποβάλλουν τα κράτη μέρη, προβαίνει σε συστάσεις προς τα κράτη μέρη και εξετάζει τις αναφορές που μπορούν υποβάλλουν άτομα ή ομάδες ατόμων και αφορούν παραβιάσεις της εφαρμογής των διατάξεων της Σύμβασης.

Ημερήσια Διάταξη

  1. Συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική και δημόσια ζωή
  2. Καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών
  3. Εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών στον τομέα της απασχόλησης
  4. Το δικαίωμα των κοριτσιών και γυναικών στην εκπαίδευση
  5. Εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών σε όλα τα ζητήματα που αφορούν τον γάμο και τις οικογενειακές σχέσεις

Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού

Η Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού θεσμοθετείται στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού που υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1989. Η Σύμβαση κυρώθηκε από το Ελληνικό κράτος με τον Ν. 2101/1992 (ΦΕΚ Α΄192/2.12.1992).

Αποτελείται από 18 μέλη και είναι επιφορτισμένη με την εξέταση των εκθέσεων που υποβάλλονται από τα κράτη μέρη. Επιπλέον, η Επιτροπή προβαίνει στην υιοθέτηση Γενικών Σχολίων επί ζητημάτων ερμηνείας και εφαρμογής της Σύμβασης, ενώ μετά τη θέση σε ισχύ του Τρίτου Προαιρετικού Πρωτοκόλλου στη Σύμβαση το 2014, δύναται να εξετάζει πλέον και ατομικές αναφορές σχετικά με παραβιάσεις των διατάξεων της Σύμβασης. Η Ελλάδα δεν έχει κυρώσει το Τρίτο Προαιρετικό Πρωτόκολλο.

Ημερήσια Διάταξη

  1. Το δικαίωμα ελευθερίας έκφρασης της γνώμης του παιδιού
  2. Το δικαίωμα στην εκπαίδευση (διαδικτυακά)
  3. Το δικαίωμα στην υγεία με έμφαση στους εφήβους
  4. Το δικαίωμα στην ελευθερία από όλες τις μορφές βίας
  5. Το δικαίωμα του παιδιού στο ψηφιακό περιβάλλον

Επιτροπή για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία

Η Επιτροπή για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία συνιστά τον πυρήνα του μηχανισμού ελέγχου της εφαρμογής της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία που υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού το 2006 μαζί με το Προαιρετικό Πρωτόκολλο. Η Ελλάδα κύρωσε τη Σύμβαση και το Προαιρετικό της Πρωτόκολλο με τον Ν. 4074/2012 (ΦΕΚ  A’ 88/11.04.2012).

Αποτελείται από 18 μέλη και είναι αρμόδια να εξετάζει τις εκθέσεις των κρατών μερών, να λαμβάνει ατομικές αναφορές (ή αναφορές ομάδων ατόμων) σύμφωνα με το Προαιρετικό Πρωτόκολλο, να διεξαγάγει έρευνες σχετικά με παραβιάσεις των διατάξεων της Σύμβασης και να υιοθετεί Γενικά Σχόλια σχετικά με την ερμηνεία ή την εφαρμογή της Σύμβασης.

Ημερήσια Διάταξη

  1. Προσβασιμότητα
  2. Το δικαίωμα στην εκπαίδευση
  3. Ανεξάρτητη διαβίωση και ένταξη στην κοινωνία

* Για μια αναλυτική παρουσίαση των ανωτέρω Επιτροπών και των αντίστοιχων Συμβάσεων, βλ. το βιβλίο: Παρούλα Νάσκου-Περράκη, Δικαιώματα του Ανθρώπου: Παγκόσμια και περιφερειακή προστασία. Θεωρία – Νομολογία, Εκδόσεις Σάκκουλας, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2016.