Η Θεσσαλονίκη χτίστηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. από τον βασιλιά Κάσσανδρο προς τιμή της αδερφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου, της οποίας το όνομα και έλαβε. Κατά τη διάρκεια της ιστορίας της, η Θεσσαλονίκη υπήρξε εμπορικό και πολιτισμικό σταυροδρόμι, συμβασιλεύουσα στα χρόνια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και κοσμοπολίτικο κέντρο στη διάρκεια της Οθωμανικής περιόδου. Η πολιτισμική και εθνοτική ποικιλομορφία της πόλης στα τέλη του 19ου αιώνα μπορεί να παρατηρηθεί στα πολλά και σημαντικά ιστορικά της μνημεία: οι Βυζαντινές εκκλησίες – ανάμεσα στις οποίες ο Άγιος Δημήτριος φιλοξενεί στις κατακόμβες του τα οστά του προστάτη της πόλης και οσιομάρτυρα των αρχών του Χριστιανισμού – με τα εντυπωσιακά τους ψηφιδωτά· τα Βυζαντινά τείχη γύρω από το κέντρο της πόλης και ο Λευκός Πύργος που αποτελεί το σύμβολό της και βρίσκεται στην προκυμαία· η Άνω Πόλη με την ιδιαίτερη Μακεδονική αρχιτεκτονική της και τα διάφορα άλλα μνημεία και μουσεία που υποδηλώνουν τη συνεχή ακμή αυτής της κοσμοπολίτικης, ελληνικής μητρόπολης της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Η πόλη φιλοξενεί ένα σημαντικό Αρχαιολογικό μουσείο, όπου εκτίθενται τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα της Μακεδονικής Δυναστείας, ένα Βυζαντινό καθώς και ένα Εβραϊκό Μουσείο. Πέρα από το πλούσιο παρελθόν της, η πόλη επιδεικνύει έντονη σύγχρονη πολιτισμική δραστηριότητα. Διάφορα πολιτισμικά δρώμενα λαμβάνουν χώρα στην πόλη κατά τη διάρκεια του έτους, ανάμεσα στα οποία το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου και τα Δημήτρια αξίζει να αναφερθούν.
Η πόλη της Θεσσαλονίκης ανακηρύχθηκε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 1997, ενώ για το έτος 2014 αποτέλεσε την Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας.